Джансугуров Ильяс

Толғану

Тасқында, тау суындай көңіл жыры,

Қазақтың сусындасын ойы-қыры.

Бұрқырат кер бұланды кең далаңа,

Бастырмай шөпке-шарға тоқтап құры.

Далаңның той болғанда қиял құсы,

Жүйріктей бабындағы жүгір, міні;

Орай шап алдын, артын жиын жұрттың,

Жыр қыла бүгінгіні, бұрынғыны.

Шарықта шар тарапқа қиял құсы,

Көңілдің көп тұрғанда күнді алғысы.

Халқыңның қуанышын қанат қып қақ,

Қашанда қала берер ұяң кісі.

Қашаннан қазақ көшкен тарих көші,

Таланып жаудан, жұттан жеткені осы.

Көсемі көш алдында басшы болып,

Бақыттың жайлауына қонған тұсы.

Шат көңіл, шадыман жұрт ақынысың,

Жүйріктің жұрт қуантқан жақынысың,

Баласын бақытты елге, түс майданға,

Халқыңның қайратысың, ақылысың.

Тілісің, теңіз көңіл, батылысың,

Өткір ой, сазгер сезім батырысың.

Желіндей қуаныштың жеделдей соқ,

Өлеңнің өзені бір сапырылсын.

Күйіндей домбыраның құлдырасын,

Суындай Алатаудың сылдырасын,

Сөздердің асыл, көркем тасын қала,

Ұйқасы өлеңімнің сыңғырласын.

Тегінде кәр құлақсың, сұңғыласың,

Сондықтан сұлу сөзді жыр қыласың.

Соғайын сөзімнен бір сұлу сарай,

Я көрсін, я көрмесін тұрғыласым.

Ұзаққа жүгіретін өрен жүйрік,

Секілді тыз етпеге қақпай күйбік,

Көсіліп өресі ұзақ поэмаға,

Жай тастап, кең құлаштап, желдей жүйткіп.

Десе де «Бұл ақынның сөзін сүйдік»,

Десе де «Ақынымыз кетті жидіп»;

Тастай бер ортасына өз сөзіңді,

Ұлы ұрпақ, осы күні көпте билік.

Халқымның қуанышты бұлбұлымын,

Жұртымның жүйрігінің дүлділімін.

Көтеріп көптің көңілін күнде шауып,

Жүлде алар жұма сайын туды күнім.

Шат елдің шешенімін, даңғылымын,

Шыным сол, правом бұл, заңды мұным.

Астанам Алатаудан саңқылдасам,

Жетпей ме, жер жүзіне жаңғырығым?

Бақ туын тұрғанда ұстап бүгін қазақ,

Көңілі судай тасып, оттай маздап.

Ескі күн елім көрген енді ойласам,

Көрінер кейде қорлық, кейде мазақ.

Соларды әдетім еді айту аздап,

Ескіге ендігі елдің кегін қозғап,

Ескі күн - елдің жылап өткен күні,

Ескі ән, күй сондықтан қалған боздап.

Ежелден ескеруші ем елдің сөзін,

Бұлақтың тазалауға тінтіп көзін.

Бар ма деп ашпаған сыр, айтпаған жыр

Құлақты қырға түріп жүрген кезім.

Ақтарып асыл сөздің алтын, жезін

Салатын дүкеніме бар мінезім.

Ақтарған Арқа астын инженермін,

Ал жұртым, керегіңе тұрса сөзім.

Өзгеге үғындырмас өзі бұзбай,

Сыншыдан сақта құдай сортан тұздай.

Шатасқан шалдауардан жиіркенем,

Елімнің ескісінен сөз айтқызбай.

Сапырған сырлы сөзді cap қымыздай,

Заманның отырғам жоқ ,салтын бұзбай,

Асылын арамынан аршып алдым,

Қашаннан қазынаға халқымыз бай.

Туған жер

Мен өзім тауда туып, тасында өстім,

Жасымнан мұз төсеніп, қарды кештім,

Асқарда Аршалыға қозы жайып,

Бұлттың аспандағы қасында өстім.

Жөңкенің жоғары ала басында өстім,

Ақ гауһар Ақгастының тасында өстім.

Аспанда ақиығы шаңқылдаған

Құздардың құламалы астында өстім.

Сондықтан бір қазақпын тауды сүйген,

Тасы жоқ , таусыз жерді жерсінбеген.

Алматым Алатаудың бауырында

Аңқылдап жел соққандай ән мен күйден.

Жасымнан жырлап едім тауды талай,

Гималай, Кавказ, Жөңке, Алтай, Алай.

Ордасы ой, көңілі